- O nie, wysoki kwas moczowy! Jak sobie radzić z nadmiernym stężeniem kwasu moczowego?
- Dna moczanowa a dieta
- Jaka dieta będzie odpowiednia przy dnie moczanowej?
Dna moczanowa (podagra, skaza moczanowa) to bolesna choroba zapalna stawów spowodowana odkładaniem się w nich kryształów moczanu sodu. Na szczęście zmiana stylu życia – w tym właściwa dieta – najczęściej wystarcza do utrzymania prawidłowego stężenia kwasu moczowego we krwi oraz napadów choroby. Jak wygląda dieta moczanowa? Co jeść, a czego należy bezwzględnie unikać?
O nie, wysoki kwas moczowy! Jak sobie radzić z nadmiernym stężeniem kwasu moczowego?
Dna moczanowa jest chorobą metaboliczną. Najczęściej dotyczy mężczyzn po 40. roku życia, kobiety zaś chorują dużo rzadziej (prawie wyłącznie po menopauzie). Pierwotna przyczyna skazy moczanowej to hiperurykemia, czyli podwyższone stężenie kwasu moczowego we krwi spowodowane jego nadmierną produkcją lub zaburzeniami wydalania. Kryształy moczanu sodu pojawiają się w płynie stawowym, a następnie odkładają w tkankach, co objawia się:
- silnym bólem stawu, który najczęściej pojawia się w nocy. Jego nasilenie rośnie w ciągu kilkunastu godzin, a potem stopniowo maleje (przez kilka dni do 2 tygodni),
- obrzękiem,
- zaczerwieniem i podwyższoną temperaturą skóry w obrębie stawu oraz złuszczaniem się naskórka,
- gorączką i dreszczami,
- uczuciem rozbicia.
Po ataku bólu następuje okres międzynapadowy, a po kilkunastu latach nieleczona choroba przechodzi w fazę przewlekłą. Objawy występują stale, choć w mniejszym nasileniu, pojawiają się guzki dnawe i uszkodzenia narządów wewnętrznych. Często dnie towarzyszą inne choroby przewlekłe – cukrzyca typu 2, nadciśnienie, otyłość/nadwaga czy zaburzenia lipidowe.
Dna moczanowa a dieta
Niewprowadzenie odpowiedniej diety przy skazie moczanowej prowadzi do poważnych komplikacji. Zwiększa się ryzyko miażdżycy, zawału serca czy udaru mózgu, a także nieodwracalnych uszkodzeń narządów ruchu i niesprawności. Postępowanie dietetyczne to jedno z najważniejszych zaleceń lekarskich w terapii dny moczanowej!
Produkty spożywcze w diecie moczanowej – zalecane, niewskazane i zakazane
Produkty spożywcze w diecie moczanowej dzieli się ze względu na zawartość puryn, które zwiększają stężenie kwasu moczowego we krwi.
Produkty zalecane w diecie moczanowej
W diecie moczanowej zalecane są przede wszystkim te pokarmy, z których powstają małe ilości kwasu moczowego. Można je stosować bez ograniczeń. To przede wszystkim:
- warzywa – np. bakłażany, papryka, cykoria, roszponka, warzywa kapustne, ogórki, kalarepa, cukinie, pomidory, szparagi, cebula, ziemniaki, buraki,
- owoce – np. jabłka, gruszki, wiśnie, śliwki, truskawki, banany, ananas, kiwi, cytrusy,
- produkty pełnoziarniste – pieczywo razowe, kasze, makarony, ryż,
- mleko i jego przetwory,
- jaja,
- orzechy.
Warto pamiętać, że spożywanie niskotłuszczowych produktów mlecznych obniża stężenie kwasu moczowego we krwi!
Produkty, które należy ograniczyć przy dnie moczanowej
Kolejną grupą produktów spożywczych są te, z których powstają średnie ilości kwasu moczowego. Najlepiej zjadać je w małych ilościach i jak najrzadziej, ale nie trzeba całkowicie z nich rezygnować. Oto przykłady:
- wędliny, kiełbasy i parówki,
- rośliny strączkowe – np. ciecierzyca, fasola, soja, zielony groszek,
- mięso – np. wołowina, jagnięcina, drób, wieprzowina, dziczyzna,
- niektóre ryby – dorsz, sandacz, mintaj,
- grzyby,
- szpinak,
- rabarbar,
- czekolada,
- kukurydza.
Zalecenia związane z roślinami strączkowymi i warzywami, które należy ograniczyć w diecie moczanowej, dotyczy ich bardzo dużych ilości. Zjedzenie „normalnej” porcji nie wpływa drastycznie na poziom kwasu moczowego. Ważne jest przede wszystkim stawianie na różnorodność i urozmaicanie diety.
Produkty zakazane w diecie moczanowej
Produkty bogate w puryny, z których powstają duże ilości kwasu moczowego, są bezwzględnie zakazane przy skazie moczanowej. Do tej grupy należą:
- podroby – np. wątróbka, ozorki, serca,
- ryby i przetwory rybne, ikra oraz owoce morza,
- galarety mięsne,
- esencjonalne wywary mięsne,
- konserwy,
- produkty z syropem glukozowo-fruktozowym.
Inne zalecenia przy dnie moczanowej
Przy dnie moczanowej dietetycy zalecają również ograniczenie spożywania piwa i mocnych alkoholi (wino nie zwiększa ilości kwasu moczowego we krwi), wypijanie co najmniej 2 l płynów (zwłaszcza przy kamicy nerkowej), dbanie o kondycję fizyczną oraz rzucenie palenia. W komponowaniu diety na dnę moczanową należy też uwzględnić choroby towarzyszące i przedyskutować jadłospis z lekarzem lub dietetykiem.
Jaka dieta będzie odpowiednia przy dnie moczanowej?
Dieta moczanowa to najczęściej również dieta redukcyjna, ponieważ chorzy zazwyczaj cierpią na otyłość lub nadwagę. Nie wolno jednak stosować diet niskowęglowodanowych o wysokiej zawartości białka i tłuszczów (np. ketogenicznej), mimo że pozwalają na szybkie zredukowanie masy ciała. Niewskazane są również głodówki oraz zbyt restrykcyjne diety, ponieważ duży deficyt energetyczny wpływa na wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi.
Najlepszą dietą na dnę moczanową będzie więc dieta wegetariańska z uwzględnieniem niskotłuszczowego nabiału, jaj oraz chudego mięsa i niektórych ryb. Do tego należy zadbać o obróbkę termiczną charakterystyczną dla diety lekkostrawnej, czyli gotowanie, gotowanie na parze i duszenie bez obsmażania.
Wizja samodzielnego tworzenia dań zgodnych z założeniami diety wydaje Ci się być zbyt skomplikowana? Spokojnie, pomożemy! W Pysznej Fabryce pracują miłośnicy zdrowego odżywiania i tworzenia przepysznych dań. Zamów więc swoją dietę pudełkową i ciesz się doskonałym samopoczuciem oraz nowymi nawykami żywieniowymi!
Bibliografia
[1] Gińdzieńska-Sieśkiewicz, E., Sierakowski, S., Domysławska, I., & Sulik, A. (2010). Dna moczanowa–aktualne spojrzenie na diagnostykę i leczenie. Reumatologia, 48(6), 425-428.
[2] Drzewiecka, K., & Suliburska, J. (2012). Dietoterapia skazy moczanowej. In Forum Zaburzeń Metabolicznych (Vol. 3, No. 3, pp. 125-129).
